Nicel ve Nitel Anlamlı Kelimeler

Nicel ve Nitel Anlam Nedir?

Nicel ve nitel anlam, bir sözcüğün ifade ettiği anlamın, sayısal veya ölçülebilir olup olmadığına göre ayrıldığı iki anlam türüdür.

Nicel Anlam

Nicel anlam, bir şeyin sayısal olarak ifade edilebilen özelliklerini anlatan bir kavramdır. Nicel anlamlı kelimeler, nesnelerin veya olayların büyüklüğünü, miktarını, sıklığını, oranını veya değişimi gibi ölçülebilir olan özelliklerini gösterir.

Örneğin, bir masanın uzunluğunu, bir çantanın ağırlığını veya bir bardağın içindeki su miktarını belirten kelime nicel anlamlı kelime olarak örnek gösterilebilir. Bu tür kelimelerin ifade ettiği anlam, ölçü birimleri (metre, kilogram, litre, süre vb.) kullanılarak belirlenebilir ve karşılaştırılabilir.

Örnek Kelimeler:
Uzun, kısa, geniş, dar, yakın, uzak, ağır, hafif, büyük, küçük, yüksek, düşük, kalın, ince, derin, sığ, hızlı, yavaş, sıcak, soğuk, pahalı, ucuz, yoğun, seyrek vb.

Nicel Anlamlı Kelime İçeren Örnek Cümleler:

1. Araba bu dar sokaktan rahatça geçemedi.
2. Okul, evimize oldukça yakın bir konumda bulunuyor.
3. Cep telefonum hafif, cebimde rahatça taşıyabilirim.
4. Yarın hava çok soğuk olacakmış, kalın giysilere ihtiyacımız var.
5. Nehir oldukça derin, bu yüzden yüzücüler için tehlikeli.
6. Taşıması ağır olan bu koliyi birlikte kaldıralım.
7. Hızlı koşarak yarışı birinci bitirdi.
8. Bu bölge oldukça yoğun nüfusa sahip.
9. Pahalı bir elbise almak yerine daha ekonomik bir seçenek tercih ettim.
10. Çadır kurduğumuz bu dağ oldukça yüksek.

Nitel Anlam

Nitel anlam ise, bir şeyin kalitesini, özelliklerini, nasıl göründüğünü veya hissettirdiğini anlatan bir kavramdır. Nicel anlamın aksine sayısal veya ölçülebilir özellikleri değil bir sözcüğün veya ifadenin içerdiği duygu, düşünce veya gözlem gibi soyut özellikleri kapsayan anlamıdır.

Örneğin, bir resmin güzelliğini, bir yemeğin lezzetini veya bir kitabın duygusal değerini belirten kelime nitel anlama örnek gösterilebilir. Bu tür özellikler, sayılar veya ölçü birimleriyle ölçülemeyen, daha soyut ve duygusal olan kavramlardır.

Örnek Kelimeler:
Güzel, yaramaz, zeki, mantıklı, korkak, tembel, çalışkan, zarif, büyüleyici, harika, muhteşem, lezzetli, sevimli, saf, doğal, cömert, samimi, ekşi, tatlı, şefkatli, iyi vb.

Nitel Anlamlı Kelime İçeren Örnek Cümleler:

1. O, güzel bir gülüşe sahiptir.
2. Bu tatlı pastalar gerçekten lezzetli.
3. O, zeki bir öğrenci olarak tanınıyor.
4. Onun zarif davranışları gözden kaçmaz.
5. Gökyüzü muhteşem bir renkteydi.
6. Cesur adımlar atmaya hazırım.
7. Rahat bir koltukta oturarak dinleniyorum.
8. Kusursuz bir plan yapmak zaman alır.
9. Kahvemdeki tatlılık günüme enerji kattı.
10. İyi bir arkadaş her zaman destek olur.

NOT:
Bir kelime, cümle içindeki anlamına göre bazen nitel, bazen de nicel anlam taşıyabilir. Yani bir cümlede ölçülebilir bir miktarı veya seviyeyi belirtirken; aynı kelime başka bir cümlede bir özellikten, nasıl olduğundan bahsedebilir. Aşağıdaki örnekler, bu durumu daha net görmenizi sağlayacaktır.

– Taşımamız gereken yük oldukça hafif.
(Nicel Anlam: “Hafif” kelimesi burada yükün ölçülebilir ağırlığının az olduğunu göstermektedir.)

– Rüzgarın hafif esintisi serinleticiydi.
(Nitel anlam: Burada “hafif,” kelimesi rüzgarın niteliksel özelliğini anlatır. Rüzgarın esintisi hafif olduğu için serinletici bir deneyim sunmuştur.

– Ağır poşetleri taşıyamadım. (Nicel anlam: Poşetlerin ölçülebilir ağırlığının çok olması)
– Ağır koku başımı ağrıttı. (Nitel anlam: Kokunun özelliği yoğun rahatsız edici olması)

– İnce elbise giydim. (Nicel anlam: Elbisenin ölçülebilir kalınlığının az olması)
– İnce ve zarif bir insandı. (Nitel anlam: Duygu veya davranış bakımından insanın sevgi ve saygısını kazanan nitelikte olması)

– Keskin bıçakla soğan doğradım. (Nicel anlam)
– Keskin bakışlarla bana baktı. (Nitel anlam)

– Yumuşak ekmek yedim. (Nicel anlam)
– Yumuşak kalpli bir adamdı. (Nitel anlam)

– Sıcak havada terledim. (Nicel anlam)
– Sıcak insanlarla tanıştım. (Nitel anlam)

Nicel ve Nitel Anlam Arasındaki Farklar Nelerdir?

Sonuç
Bu yazıda, nicel ve nitel anlam kavramlarını tanımladık ve örneklerle açıkladık. Ayrıca bu iki anlam türünün kullanımına ve aralarındaki farklara değindik. Umarız bu yazı sizin için faydalı olmuştur. Sözcükte anlam konusuyla ilgili daha fazla bilgi edinmek isterseniz, aşağıdaki kaynaklara göz atabilirsiniz. Teşekkürler.

DİĞER SÖZCÜKTE ANLAM KONULARI;
– Gerçek, Mecaz ve Yan Anlamlı Kelimeler
– Eş Anlamlı Kelimeler
– Zıt Anlamlı Kelimeler
– Eş Sesli Kelimeler
– Terim Anlam
– Nicel ve Nitel Anlamlı Kelimeler