Zıt Anlamlı Kelimeler

Karşıt kavramları karşılayan, birbirleriyle çelişen anlamlar içeren sözcüklere “zıt anlamlı sözcükler” denir.

• Güzel – çirkin
• İnce – kalın
• Ağlamak – gülmek
• İnmek – çıkmak vs

Sıkça kullandığımız zıt anlamlı kelimelere örnekler vermeden önce bilmemiz ve dikkat etmeniz gereken şeylere değinelim.

UYARI: Her sözcüğün eş anlamlısı olmadığı gibi zıt anlamlısı da yoktur.  Özellikle nitelik ve nicelik bildiren sözcüklerin yani sıfatların ve zarfların zıt anlamlısı bulunur.

Örnek = Ekşi, kitap, sarı, masa, duvar…

UYARI: Fiillerin olumlu-olumsuz biçimleri zıtlık oluşturmaz. Onlar aynı eylemin gerçekleşip gerçekleşmediğini bildirir. Karşıtlık oluşturması için farklı bir sözcüğün olması gerekir. Kısacası bir sözcüğün olumsuzu onun zıttı değildir.

Örnek =   Gelmek (olumlu)  –    gelmemek  (olumsuz)   ≠  Zıt anlamlılık ilişkisi yoktur.
Gelmek       –    gitmek     = Zıt anlamlılık ilişkisi vardır.

UYARI: Bir sözcüğün zıt anlamlısı, onun cümledeki kullanımına göre değişir.

Örnek =   Pazardaki meyvelerin yüksek fiyatı vatandaşın cebini yakıyor.

Yüksek kelimesinin zıt anlamlısı normalde alçak kelimesidir. Ancak yukarıdaki cümlede geçen yüksek fiyat sözünün zıt anlamlısı “alçak fiyat” olamayacağı için doğrusu “düşük fiyat ” olacaktır. Bu yüzden cümledeki anlamından dolayı yüksek sözcüğünün zıt anlamlısı düşük kelimesidir.

Aşağıda, sıkça kullandığımız zıt anlamlı kelimeler,  sizler için alfabetik olarak sıralanmıştır. Eğer zıt anlamlı kelimeler tablosunu indirmek isterseniz aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz.

Zıt Anlamlı Kelimeler Tablosu

Zıt Anlamlı Kelimeler Sözlüğü

A – B – C-Ç – D – E-F – G – H-I-İ –  K-L – M-N – O-Ö-P-R – S-Ş-T – U-Ü-V – Y-Z

A

Aşağı – Yukarı

Açık – Kapalı

Açık – Koyu

Aktif – Pasif

Artı – Eksi

Azami – Asgari

Alıcı – Satıcı

Ağır – Hafif

Ast – Üst

Acemi – Usta

Afacan – Uslu

Anormal – Normal

Akıllı – Aptal

Atılgan – Çekingen

Arka – Ön

Ak – Kara

Aç – Tok

Azalmak – Çoğalmak

Az – Çok

Alçak – Yüksek

Alt – Üst

Aynı – Farklı

Acı – Tatlı

Alçak gönüllü – Kibirli

Aydınlık – Karanlık

Sayfabaşı

B

Bağımsızlık – Tutsaklık

Batı – Doğu

Bulanık – Duru

Büyük – Küçük

Bekâr – Evli

Bencil – Özgecil

Başlamak – Bitirmek

Beyaz – Siyah

Barış – Savaş

Birinci – Sonuncu

Bolluk – Kıtlık

Boş – Dolu

Borç – Alacak

Boylam – Enlem

Sayfabaşı

C – Ç

Cimri – Cömert

Cılız – Gürbüz

Cevap – Soru

Cesaret – Korkaklık

Çalışkan – Tembel

Çarpma – Bölme

Çabuk – Yavaş

Çekmek – İtmek

Çift – Tek

Çukur – Tümsek

Sayfabaşı

D

Doğal – Yapay

Dahil – Hariç

Darılmak – Barışmak

Dost – Düşman

Doğru – Yanlış

Doğru – Çarpık (Eğri)

Doğu – Batı

Dar – Geniş

Düz – Eğri

Donuk – Parlak

Dert – Derman

Dik – Eğik

Dikit – Sarkıt

Dur – Git

Duru – Bulanık

Düş – Gerçek

Sayfabaşı

E-F

Er – Geç

Erken – Geç

Erkek – Kadın

Eski – Yeni

El (Yabancı) – Tanıdık

Eksik – Fazla

Esaret – Özgürlük

Evet – Hayır

Fakir – Zengin

Sayfabaşı

G

Galip – Mağlup

Gece – Gündüz

Güzel – Çirkin

Gerçek – Sahte

Geçmiş – Gelecek

Gelir – Gider

Gül-  –  Ağla-

Genç – Yaşlı

Geniş – Dar

Geri – İleri

Sayfabaşı

H-I-İ

Hayal – Gerçek

Hatırlamak – Unutmak

Hızlı – Yavaş

Hırçın – Uysal

Issız – Kalabalık

Islak – Kuru

İlkel – Çağdaş (Modern)

İndirim – Zam

İnce – Kalın

İleri – Geri

İhtiyar – Genç

İyi – Kötü

İç – Dış

İlk – Son

İn-  –  Çık-

İniş – Çıkış

İthalat – İhracat

Sayfabaşı

K

Kart – Körpe

Kalabalık – Tenha

Kâr – Zarar

Katı – Sıvı

Katı (Sert) – Yumuşak

Kolay – Zor

Kıtlık – Bolluk

Kış – Yaz

Kaybetmek – Bulmak

Küçük – Büyük

Korkak – Cesur

Kirli – Temiz

Kuru – Yaş

Kurnaz – Saf

Kuzey – Güney

Keder – Neşe

Sayfabaşı

M-N

Medeni – İlkel

Minimum – Maksimum

Nazik – Kaba

Neşeli – Üzgün

Negatif – Pozitif

Sayfabaşı

O-Ö-P-R

Ölü – Diri

Ödül – Ceza

Övmek – Yermek

Öz – Üvey

Özel – Resmî

Pahalı – Ucuz

Parlak – Mat

Perakende – Toptan

Ret – Kabul

Sayfabaşı

S – Ş

Saldırı – Savunma

Sabah – Akşam

Sade – Gösterişli

Sağlam – Çürük

Sağ – Sol

Saydam – Kesif

Sevin-  –  Üzül-

Sevinç – Üzüntü

Seyrek – Sık

Siyah – Beyaz

Soyut – Somut

Sorun – Çözüm

Sözel – Sayısal

Suçlu – Masum

Sığ – Derin

Sıcak – Soğuk

Sırt – Göğüs

Şer – Hayır

Sayfabaşı

T

Taze – Bayat

Tertipli – Dağınık

Tavan – Taban

Tekil – Çoğul

Temiz – Kirli

Toplama – Çıkarma

Tutsak – Özgür

Sayfabaşı

U-Ü-V

Uygun – Elverişsiz

Ucuz – Pahalı

Unutmak – Hatırlamak

Uslu – Yaramaz

Usta – Acemi

Uzak – Yakın

Uzun – Kısa

Uyumak – Uyanmak

Üretim – Tüketim

Var – Yok

Sayfabaşı

Y – Z

Yaramaz – Uslu

Yaşlı – Genç

Yakın – Uzak (Irak)

Yerli – Yabancı

Yokuş – İniş

Yüksek – Alçak

Zayıf – Şişman

Zengin – Fakir

Sayfabaşı

Ayrıca Türk Dil Kurumunun “Zıt anlamlı kelimeler sözlüğü” isimli çalışmasını da inceleyebilirsiniz. (Güncelleme: TDK bu sözlüğü web hizmetlerinden kaldırmıştır.)